BÀI 3: RÁC THẢI NHỰA – NGUY CƠ CỦA RỪNG NGẬP NHIỄM
Mô tả:
​

🌳Những năm gần đây, rừng ngập mặn đang dần biến mất với tốc độ chóng mặt. Nguyên nhân chính đến từ thói quen xấu của con người và ô nhiễm rác thải, đặc biệt là rác thải nhựa. Xu hướng và thói quen sử dụng nhựa ngày càng tăng đã dẫn đến sự bùng nổ lớn của rác thải nhựa, trở thành thảm họa cho môi trường, và rừng ngập mặn là một trong những nạn nhân đó.

🌳Trong bài học này, chúng ta cùng tìm hiểu về tình trạng ô nhiễm rác thải nhựa hiện nay, tác động của nó đến môi trường, đặc biệt là hệ sinh thái rừng ngập mặn, cũng như sự sống còn của động vật và con người.

Nội dung:

1. Rác thải nhựa – Các hạt vi nhựa

Trong tình hình hiện nay, Việt Nam là một trong 5 quốc gia có lượng rác thải nhựa lớn nhất thế giới.

1.1 Rác thải nhựa là gì?

🌳Rác thải nhựa là các sản phẩm nhựa đã qua sử dụng thải ra môi trường như: túi nilon, chai nhựa, ống hút nhựa, nhựa tổng hợp…

🌳Theo báo cáo của Liên Hợp Quốc, mỗi năm thế giới có khoảng 300 triệu tấn rác thải nhựa, trong đó có 8 triệu tấn rác thải nhựa thải ra biển.

🌳Chỉ tính riêng Việt Nam đã thải ra khoảng 1,8 triệu tấn rác thải nhựa, trong đó có khoảng 730.000 tấn thải ra biển.

1.2 Hạt vi nhựa

🌳Gần đây, người ta đã phát hiện ra một mối đe dọa mới, thậm chí còn nguy hiểm hơn cả rác thải nhựa, đó là hạt vi nhựa.

🌳Vi nhựa, những mảnh nhựa có kích thước rất nhỏ từ 5mm đến 10 nanomet, đang được sử dụng rộng rãi trong các vật dụng gia đình và chất mài mòn công nghiệp như kem đánh răng và mỹ phẩm, cũng như trong các loại vải mà các nhà sản xuất đang sử dụng để sản xuất quần áo hàng ngày của chúng ta.

​

2. Rác thải nhựa và vi nhựa đã giết chết rừng ngập mặn như thế nào?

2.1 Rác thải nhựa và vi nhựa trong rừng ngập mặn đến từ đâu?

2.1.1 Hoạt động và dòng chảy đô thị và nông nghiệp

🌳Hầu hết các con sông đều mang rác thải nhựa từ sâu trong đất liền ra biển và vào các khu vực rừng ngập mặn.

2.1.2 Nhà máy xử lý nước thải

🌳Rác thải nhựa và vi nhựa trong nước thải sinh hoạt là tác nhân chính gây ô nhiễm nhựa cho rừng ngập mặn.

🌳Mặc dù hơn 90% vi nhựa trong nước thải được loại bỏ trong các nhà máy xử lý thông thường, nhưng vẫn còn một lượng lớn vi nhựa thải ra môi trường do lượng nước thải thải ra nhiều nơi và nhiều lần.

🌳Ngoài ra, ở một số nước đang phát triển, thiết bị xử lý nước thải còn thiếu thốn, nước thải sinh hoạt có thể được xả trực tiếp vào các con sông vào các khu vực rừng ngập mặn.

2.1.3 Rác thải trên bãi biển từ hoạt động du lịch và đánh bắt cá

🌳Các sản phẩm nhựa do khách du lịch để lại như túi nhựa, chai nhựa và vô số loại rác thải nhựa khác là nguồn gây ô nhiễm tiềm tàng trong hệ sinh thái rừng ngập mặn.

🌳Các dụng cụ đánh bắt cá bị mất và lãng quên như dây câu, hộp nhựa hoặc thiết bị dùng trong nuôi trồng thủy sản cũng nằm trong “danh sách đen” này.

2.1.4 Hoạt động hàng hải (nuôi trồng thủy sản và vận chuyển)

🌳Nuôi trồng thủy sản trên biển cũng được coi là nguồn phát sinh vi nhựa trong trầm tích rừng ngập mặn, nguyên nhân là do thiết bị dùng trong quá trình nuôi trồng thủy sản có chứa nhiều thành phần nhựa.

🌳Ngành vận tải biển, với các vụ tràn dầu, cũng đóng vai trò quan trọng trong cuộc chiến phá hủy rừng ngập mặn.

2.2 Tình trạng ô nhiễm nhựa hiện nay ở rừng ngập mặn

🌳Trầm tích rừng ngập mặn đã được xác định là điểm nóng về ô nhiễm nhựa, với nồng độ nhựa cao hơn gần 8,5 lần so với vùng đất trống ven bờ biển.

🌳Dọc theo bờ biển Ả Rập Xê Út, ước tính từ những năm 1930, có từ 50 đến 110 tấn nhựa bị mắc kẹt trong trầm tích rừng ngập mặn qua Biển Đỏ và Vịnh Ả Rập.

2.3 Tác động của rác thải nhựa và vi nhựa đối với hệ sinh thái rừng ngập mặn và con người

🌳Tác hại nguy hiểm nhất của rác thải nhựa là phải mất rất nhiều thời gian để phân hủy. Ngay cả khi bị chôn vùi trong đất, nhựa vẫn tồn tại trong hàng trăm hoặc thậm chí hàng nghìn năm.

🌳Rác thải nhựa khiến rừng ngập mặn không có nơi nào để bám rễ, làm ngạt thở rừng ngập mặn một cách tàn bạo. Cuối cùng, rừng ngập mặn ngạt thở và chết.

🌳Hơn nữa, rác thải nhựa và vi nhựa là mối đe dọa đáng báo động đối với sự đa dạng sinh học của hệ sinh thái rừng ngập mặn. Nhiều loài động vật, sinh vật biển và chim nhầm rác thải nhựa và vi nhựa là thức ăn. Một khi đã ăn phải, nhựa ảnh hưởng đáng kể đến quá trình hô hấp và tiêu hóa của các sinh vật, và nghiêm trọng hơn là dẫn đến cái chết của động vật, chim hoặc cá.

🌳Tác động tức thời của ô nhiễm nhựa là phá hủy các môi trường sinh thái quan trọng tồn tại trong rừng ngập mặn. Sự mất mát này ngày càng phá hủy môi trường sống thiết yếu và chuỗi thức ăn cho nhiều loài sinh vật coi rừng ngập mặn là nơi trú ngụ. Nếu chúng ta không làm gì ngay hôm nay để ngăn chặn tình trạng ô nhiễm nhựa này, thì trong tương lai rất gần, một số sinh vật rừng ngập mặn độc đáo chắc chắn sẽ phải đối mặt với nguy cơ tuyệt chủng.

 

🌳Không dừng lại ở đó, thông qua chuỗi thức ăn, khi con người ăn hải sản, các hợp chất độc hại từ nhựa có thể gây ra những tác động mãn tính đến sức khỏe con người, bao gồm cả việc phá vỡ hệ thống hormone (rối loạn nội tiết), gây ra những thay đổi về gen (chất gây đột biến) và ung thư.

🌳Theo nghiên cứu của tờ báo The Guardian (Anh), ước tính trung bình một người lớn ăn khoảng 50.000 hạt vi nhựa mỗi năm, trong khi trẻ em là 40.000.

3. Cuộc chiến chống rác thải nhựa của các quốc gia trên thế giới

🌳Để giải quyết các mối đe dọa toàn cầu từ rác thải nhựa và vi nhựa, nhiều quốc gia trên thế giới đã nỗ lực đưa ra các chính sách phù hợp để hạn chế ô nhiễm môi trường và bảo vệ hệ sinh thái rừng ngập mặn.

Anh: Số lượng túi nilon dùng một lần giảm 95% nhờ chính sách thu phí

Philippines sản xuất khẩu trang làm từ sợi chuối giúp giảm rác thải nhựa

Singapore “nói không với rác thải nhựa”

Từ đầu năm 2020, Thái Lan đã ban hành lệnh cấm túi nilon dùng một lần

Nhật Bản: Áp dụng công nghệ xử lý và tái chế rác thải hiện đại

Đan Mạch sản xuất điện từ rác thải

🌳Tuy nhiên, cuộc chiến chống ô nhiễm nhựa không thể chỉ trông chờ vào chính phủ. Mỗi chúng ta đều có vai trò trong việc hạn chế rác thải nhựa, bằng cách thay đổi thói quen và ý thức trong việc mua và vứt bỏ các loại hộp nhựa nhé các bạn!